Figura e Mësuesit: Themel i Shoqërisë

Figura e Mësuesit: Themel i Shoqërisë

“Edukimi është themeli i çdo shoqërie, dhe mësuesi është arkitekti i këtij themeli.”

Shpesh, në jetën e përditshme, mendojmë për figurën e mësuesit, duke u përpjekur të sjellim në mendjen dhe zemrën tonë ata që na kanë mësuar. Në fakt, secili prej nesh është mësues në ‘’njëfarë mënyre’’. Detyra parësore dhe më e rëndësishme në jetë është të edukojmë vetëvetën dhe të tjerët me shembullin tonë dhe pastaj ata të cilët na janë besuar në bankat e shkollës.

Mësuesit e parë në jetën tonë janë prindërit tanë, familjarët e ngushtë dhe rrethi në të cilin jetojmë. Një fjalë e urtë afrikane thotë: “Për të edukuar një fëmijë, duhet të angazhohet i gjithë fshati”. Kjo thekson faktin se çdo njeri është mësues dhe përgjegjës, kështu duhët të jemi të kujdesshëm se si ne i mësojmë të tjerët.

Si i kujtojmë ne mësuesit tanë?

Në fillimet e jetës sonë, prindërit na mësojnë si të ecim, si të flasim, si të ushqehemi dhe vazhdojnë kështu derisa të bëhemi të aftë për të shkuar në shkollë, në të vërtet ata nuk pushojnë të na edukojnë edhe kur ne jemi të rritur.

Të gjithë jemi të vetëdijshëm se vlera e një mësuesi nuk mund të peshohet, ajo është figura më e zakonshme, por që ka një çmim të jashtëzakonshëm në edukimin tonë.

Nuk ka njeri që të mos ketë kaluar të paktën një herë në klasën e një mësuesi.Të gjithë flasim për mësuesit që na kanë mësuar në bankat e shkollës dhe asnjëri prej nesh nuk e ka harruar ditën e parë të shkollës. Në zemrën e secilit  ka një figurë madhështore të mësuesit, të krijuar nga marrëdhënia me të, një figurë që na ka dhuruar shumë nga kjo marrëdhënie dhe mbetët përgjithmonë në kujtesën tonë. Shpesh kur i kujtojmë, i kujtojmë me admirim dhe takimi me ta na jep shumë gëzim. Ne nuk mund të harrojmë shkollën  apo klasën ku kemi mësuar.

Cila është figura e mësuesit të vërtetë?

Nuk është e lehtë të shkruash për figurën e mësuesit. Nëse e shohim nga aspekti fetar, në shumë tradita fetare, Zoti shihet si mësuesi suprem. Ai jep mësimet dhe udhëzimet e nevojshme për të jetuar një jetë të drejtë.

Mësuesi shpirtëror është ai që krijon një rreth të besueshëm dhe të respektueshëm, një rreth me njerëz që vlerësojnë virtytet dhe përpiqen t’i përvetësojnë ato çdo ditë. Figura e mësuesit shpirtëror është një figurë që u jep të tjerëve shpresë, që inkurajon dhe nxit virtytet tek nxënësit e tij, si: dashurinë, mirësinë, gëzimin, harenë dhe paqen. Mësuesit shpirtëror janë ata që kanë një empati,  hyjnë në problemet dhe vështirësit e nxënësit të tij për ta ndihmuar në ecjën e tij.

Në Besëlidhjen e Re, vetë Jezusi quhej “Rabi” (mësues), nga nxënësit e tij. Jezusi foli për rolin e mësuesit tek Ungjilli i  Mateut 10:24-25: “Nxënësi nuk është më i madh se mësuesi, as shërbëtori më i madh se zotëria i tij. Mjafton për nxënësin të bëhet si mësuesi i tij…”

Ndërsa në Ungjillin e Lukës 17:1-2: “Jezusi u tha nxënësve  të vet: “Është e pamundur që të mos vijnë shkandujt, porse, vaj për atë njeri nëpër të cilin vijnë! Më mirë do të ishte për të sikur t’i lidhej për qafe gur i mullirit dhe të hidhej në det, se të shkandullojë njërin prej këtyre  të vegjëlve.”

Papa Françesku ka folur shpesh për figurën e mësuesit duke e vlerësuar dhe duke i dhënë një rendësi të jashtëzakonshme në edukimin e brezave të rinjë. Po paraqesim disa nga pikëpamjet e tij:

Mësuesit si edukatorë të zemrës: ‘’Mësuesit nuk duhet të jenë thjesht transmetues të njohurive, por edhe edukatorë të zemrës. Ai i inkurajon ata të kujdesen për rritjen e plotë të nxënësve, duke përfshirë aspektet intelektuale, emocionale dhe shpirtërore.

Mësuesit si dëshmitarë: Ai i sheh mësuesit si dëshmitarë të vlerave dhe modeleve pozitive. Ai i inkurajon ata të jetojnë vlerat që u mësojnë nxënësve, duke qenë shembuj të mirë për ta.

Mësuesit si ndërtues të urave: ‘’Roli i mësuesve në ndërtimin e urave midis kulturave dhe feve të ndryshme’’. I inkurajon ata të nxisin dialogun dhe mirëkuptimin midis nxënësve të prejardhjeve të ndryshme.

Mësuesit si shpresëdhënës: ‘’Mësuesit si shpresëdhënës, të cilët mund të frymëzojnë të rinjtë të ndjekin ëndrrat e tyre dhe të bëhen qytetarë të përgjegjshëm. Papa Françesku inkurajon mësuesit të besojnë në potencialin e çdo nxënësi, veçanërisht të atyre që vijnë nga mjedise të pafavorizuara.

Mësuesit si shoqërues: Flet shumë për rëndësinë e shoqërimit të fëmijëve dhe të rinjve në rrugëtimin e tyre. Ai e sheh rolin e mësuesit si shoqërues të nxënësve, duke i ndihmuar ata të zbulojnë talentet e tyre dhe të zhvillojnë potencialin e tyre.

Në Kishën Katolike figura e mësuesit dhe edukimi ka një rendësi të jashtëzakonshme, pa hyrë këtu në detaje të hollësishme, po theksoj se Kisha është shkolla e parë në shumë vende të botës.

Kuptimi i fjalës “mësues” ndryshon në varësi të kontekstit që ne mund të flasim. Mund t’i referohet një mësuesi fetar formal, një profeti ose thjesht dikujt që jep mësime, por në të gjitha kontekstet mësuesi  është vlerë e çmuar në jetën tonë.

Që në kohët e lashta, mësuesi është vlerësuar dhe nderuar si një figurë e çmuar e një populli. Një citat i Aristotelit, i shkruar 350 vjet para lindjes së Krishtit, thotë: “Ata që edukojnë fëmijët duhet të nderohen më shumë se ata që i lindin, sepse këta të fundit, vetëm u dhanë jetë, ndërsa të parët i mësojnë artin e të jetuarit mirë.”

Albert Ajnshtajn: “Është arti suprem i mësuesit të zgjojë gëzimin në shprehjen krijuese dhe njohurinë.”

Malala Yousafzai, e njohur për vlerat dhe punën e saj në edukimin e vajzave dhe të drejtat e njeriut nga Pakistani, shkruan: “Një fëmijë, një mësues, një libër dhe një stilolaps mund të ndryshojnë botën.”

Edhe Poetët dhe shkrimtarët shqiptarë e vlerësojnë mësuesin si një figurë të sakrificës dhe heroizmit për të nxjerrë në dritë atë që quhet NJERI.

Naim Frashëri dhe Andon Zako Çajupi e kanë parë mësuesin si një figurë kyçe në zgjimin e ndërgjegjes kombëtare dhe në përhapjen e dijes. Mësuesi shihej si një atdhetar që sakrifikonte për të edukuar brezat e rinj dhe për të mbajtur gjallë gjuhën dhe kulturën shqiptare. Në letërsinë shqiptare, mësuesi shpesh paraqitet si një simbol i dijes, përparimit dhe emancipimit. Shpesh shkrimtarët shqiptarë e kanë portretizuar mësuesin si një figurë që përballet me vështirësi dhe sakrifica për të përmbushur misionin e tij. Kjo veçanërisht ka qenë e theksuar në periudhat e vështira të historisë shqiptare, kur mësuesit janë përballur me mungesë të kushteve, persekutime dhe rreziqe. Ka mjaft poezi dhe krijime letrare të dedikuara figurës së mësuesit, në të cilat shprehet vlerësimi dhe mirënjohja për punën e tyre. Nëpërmjet poezisë dhe krijimtarisë letrare, është mbajtur gjallë figura e mësuesit, duke e vlerësuar dhe nderuar atë. Nëpërmjet veprave të tyre, shkrimtarët shqiptarë kanë ndihmuar në ndërtimin e një imazhi të nderuar të mësuesit, duke e konsideruar atë si një nga shtyllat kryesore të shoqërisë.

Cilat janë disa nga sfidat e mësuesit sot?

Mësuesit sot përballen me shumë sfida, për të cilat duhet të jemi të aftë t’i ndihmojmë ata. Këto sfida ndikojnë në aftësinë e tyre për të ofruar një arsim cilësor. Këtu janë disa nga sfidat kryesore:

Integrimi i teknologjisë:

Përdorimi efektiv i teknologjisë në klasë kërkon aftësi dhe njohuri të reja, të cilat jo të gjithë mësuesit i zotërojnë.

Gjetja e burimeve cilësore dixhitale dhe përshtatja e tyre me kurrikulën është një sfidë e vazhdueshme.

Përdorimi i pajisjeve elektronike nga nxënësit mund të shpërqëndrojë vëmendjen e tyre në mësim.

Menaxhimi i sjelljes së nxënësve:

Klasat janë gjithnjë e më të larmishme, me nxënës që kanë nevoja dhe sjellje të ndryshme.

Mësuesit duhet të jenë të aftë të menaxhojnë sjelljet e vështira dhe të krijojnë një mjedis të sigurt dhe të favorshëm për të mësuar.

Përshtatja me ndryshimet e kurrikulës:

Kurrikulat ndryshojnë vazhdimisht, duke kërkuar nga mësuesit të përshtaten me metoda dhe materiale të reja.

Mësuesit duhet të jenë vazhdimisht në procesin e përmirësimit të aftësive të tyre.

Presioni i vlerësimit:

Mësuesit shpesh ndiejnë presion të madh për të arritur rezultate të larta nxënësit në teste që bëjnë.

Kjo mund të çojë në një fokus të tepruar në teste, në vend të një edukimi të gjerë dhe të thellë.

Mungesa e burimeve:

Në disa shkolla mësuesit përballen me mungesë burimesh, si materiale mësimore, teknologji dhe mbështetje nga stafi.

Mungesa e materialeve didaktike.

Përfshirja e prindërve:

Mënyra e duhur e komunikimit me prindërit për të patur një bashkëpunim sa më të mirë.

Ndryshimet sociale dhe emocionale të nxënësve:

Mësuesit duhet të përballen me probleme të tilla si ankthi, depresioni dhe probleme të tjera emocionale që nxënësit mund të kenë.

Këto sfida kërkojnë nga mësuesit të jenë të adaptueshëm, inovativë dhe të përkushtuar ndaj zhvillimit të tyre profesional.

Kush duhet të jetë mësuesi?

Nuk mungojnë figura të mësuesit frymëzues dhe atij që shkrin jetën e tij për nxënësit. Sigurisht, shembullin më të mirë të një mësuesi mund ta gjejmë në figurën e Jezusit, i cili e dha jetën e Tij për të gjithë. Ai u flijua dhe jetoi për të mësuar të vërtetën, duke pasur si forcë të vetme dashurinë.

Mësuesi i mirë është ai që u hap një dritare nxënësve të tij për ti edukuar në virtyte dhe një jetë të ndershme. Ai frymëzon për drejtësi dhe paqe. Mësuesi i mirë nuk resht së mbrojturi të dobëtin dhe atë që ka më shumë nevojë. Ai hap rrugë të reja  dhe i ndihmon nxënësit të zhvillojnë mendimin kritik. Mësuesi i mirë nxit nxënësit të rritën emocionalisht dhe  në respekt ndaj njeri – tjetrit.

Mësuesi i mirë frymëzon nxënësit për të dashur natyrën përreth dhe për t’u  kujdesur për të si për shtepinë e tyre.

Në fund, le të mos harrojmë se mësuesi nuk është thjesht një transmetues i dijes, por një udhërrëfyes, një frymëzues dhe një ndërtues i të ardhmes.

Mësuesi i mirë është empatik dhe hynë thellë në vështersit dhe problemet e nxënësit. Mësuesi i mirë nuk i lidhë nxënësit për veten e tij por hap horizonte të reja për të parë bukurinë dhe madhështinë e Krijuesit të Tij.

Mesim mund të jap çdo kush por mësuesi i mirë kujdeset për  të dhënë mësim mbi jetën.

Le të vlerësojmë dhe të mbështesim këta arkitektë të shoqërisë, sepse në duart e tyre qëndron e ardhmja e brezave.Të punojmë së bashku për të krijuar një mjedis, ku mësuesit të ndihen të vlerësuar dhe të mbështetur, ku çdo nxënës të ketë mundësinë të arrijë potencialin e tij të plotë, sepse vetëm atëherë mund të themi se kemi ndërtuar një shoqëri të vërtetë të edukuar.

Ashtu si një arkitekt i aftë ndërton themele të forta për një ndërtesë, mësuesit ndërtojnë themelet e një shoqërie të ndritur. Të sigurohemi që këto themele të jenë të forta dhe të qëndrueshme, për të mbështetur një të ardhme më të mirë për të gjithë.

“Mësuesit, drita që ndriçon rrugën e dijes.”

 

7 Mars 2025

 

                                                                                                                                                                                                                                    Shkruan: m. Irenea (Irena) Lekaj