Oh, sa punë e mirë e gjë e bukur është kur vëllezërit jetojnë së bashku. (Ps 133,1)
Seminari me temë: “Pushteti, përgjegjësia dhe kufijtë tek raportet në jetën rregulltare”, u mbajt nga m. Loreta Lekaj, vikare gjenerale në Kongreatën tonë. Ky seminar u mbajt me pjesëmarrjen e shumë motrave në Kosovë, Shqipëri dhe Mal të Zi. E pranishme ishte edhe m. Ollga Dulaj, eprore provinciale.
E filluam takimin me lutje për paqe në botë, nevojë kjo e domosdoshme në kohën që po jetojmë, pastaj vazhduam me seminarin dhe patëm mundësinë të kemi dhe Meshën e Shenjtë të udhëhequr nga Atë Aurel Gjerkaj, OFM. Këtë ditë të bukur dhe mjaft të pasur të gjitha motrat së bashku e mbyllëm me lutjen e Mbrëmësores, u shpërndamë secila në misionin e vet me shumë forcë dhe mirësi që janë edhe shprehje e asaj që çdo herë pasurohemi me seminare të tilla dhe takime të formimit të përhershëm.
Më poshtë është një përmbledhje e seminarit, duke u fokusuar në katër pikat kyçe të ligjeratës së m. Loreta.
Lutja hyrëse në ligjeratë nga Psalmi 121/120.
Rojësi i Izraelit – Këngë shtegtimi.
Sytë e mi i çoj drejt maleve: prej nga do të më vijë mua ndihma?
Ndihma ime vjen prej Zotit, i cili krijoi qiellin e tokën.
S’do të lejojë të të merren këmbët, nuk do të kotet ai që të ruan.
Ja, s’do të kotet as s’do të flejë, ai që e ruan Izraelin.
Zoti është rojtari yt, Zoti është hija jote,
Zoti është në të djathtën tënde!
Dielli nuk do të të bëjë keq ditën, as hëna natën.
Zoti do të të ruajë nga çdo e keqe, Zoti do ta ruajë jetën tënde.
Zoti do të ruajë vajtjet e ardhjet e tua që tani e përgjithmonë e jetës.
Ky psalm shpreh besimin në ndihmën e Zotit si Rojtari i Izraelit gjatë udhëtimit në jetë. Zoti, Krijuesi i qiellit dhe tokës, na mbrojtë dhe na ruajtë nga çdo rrezik.
Pika I: Ushtrimi i pushtetit
Vërtetësia është në shërbim të jetës, paqes dhe bashkësisë. Zoti thotë se erdhi për të shërbyer, jo për të qenë shërbyer, duke sjellë në pah rëndësinë e shërbimit. Udhëheqja shpirtërore kërkon të drejtojë duke llogaritur me shpirtin e Zotit, duke e bërë atë një udhërrëfyes për jetën personale dhe udhëheqjen. m. Loreta thekson dëshirën që të gjithë të kenë shpirtin e Zotit dhe përqendrimin në kërkimin e vullnetit të Tij për të rritur jetën shpirtërore. Kjo lidhet me qëndrimin, sjelljen dhe marrëdhëniet, ndërsa theksohet edhe parimi se korrupsioni i më të mirëve është më i keqi. “Njihe vetën tënde” është një thirrje për zhvillim personal dhe një sfidë e vazhdueshme. Vetëm ata të fortë shpirtërisht mund t’u ndihmojnë të tjerëve, ndërsa mungesa e qëndrueshmërisë shpirtërore pengon jo vetëm rritjen personale, por edhe ndikimin pozitiv në të tjerët. Për një jetë të frytshme shpirtërore, është thelbësore të pasqyrosh një imazh të vërtetë të Zotit brenda teje dhe të njihesh me praninë e Tij në vetën tënde, duke zgjedhur të jetosh në harmoni me frymën e tij.
Pushteti është sundimi politik i një klase, shtrese, apo grupi shoqëror, shprehur në të drejtën dhe mundësinë për të qeverisur një entitet si: shteti, një krahinë, apo një rrethi. Ky sundim shfaqet nëpërmjet organeve të zgjedhura ose të emëruara dhe përfshin elemente si pushteti politik, ekzekutiv, dhe legjislativ. Pushteti gjithashtu përfshin të drejtën dhe mundësinë për të urdhëruar, vendosur, si dhe një fuqi apo ndikim mbi të tjerët. Një person mund të ketë pushtet, por ky pushtet varet nga konteksti dhe forma e tij, përfshirë përgjegjësitë dhe detyrat që shoqërojnë atë. Aspirimi për pushtet është një mundësi, por vlerat dhe mënyra e përdorimit janë thelbësore. Pushteti është njëkohësisht aftësi, përgjegjësi dhe detyrë, dhe përdorimi i tij me vetëmohim dhe dashuri mund të sjellë veprime të mira për të gjithë.
Pika II: Pushteti dhe dobësia
“Ekzistencën tonë e vendosim në duart e Zotit, pa vullnetin e të cilit nuk ndodh asgjë“ (Cit. 29a).
Ashtu si Françesku, „vëllai krejt i vogël“, edhe ne duam të mbesim besnike ndaj Kishës, duke e „ndjekur jetën dhe varfërinë e Birit të Hyjit dhe të Virgjërës së Tejetlumtur, Nënës së Tij“. Vetë Zoti, në Emër të të cilit jemi në ecje si shtegtare dhe të huaja, na jep besim për të qenë në gjendje të jetojmë jetën tonë me një zemër të lumtur me Zotin, nga i cili vjen çdo e mirë. (Kush. kap. 2). Ky citat përfshin një perspektivë fetare, duke theksuar besimin në vullnetin e Zotit dhe përkushtimin ndaj Kishës. Të përqendrohemi te besimi në Zotin dhe përkushtimi ndaj Kishës, duke reflektuar mbi jetën dhe varfërinë e Jezu Krishtit. Në këtë kontekst, pushteti i vërtetë shihet në ngjarjen e kryqëzimit, ku Jezu Krishti shfaq më të fuqishmin dhe më të dobëtin.
Tetë burime të pushtetit:
- Pushteti i Fuqisë Materiale:
– Lënda dhe forca fizike.
– Armët dhe mjete të tjera.
– Toka dhe burimet e prodhimit.
– Paratë.
Shenjat e këtij pushteti përfshijnë veshjen, pamjen fizike, grupet e fuqishme, armët e dukshme, parada dhe pasuri.
- Pushteti i Prejardhjes:
– Mbiemri dhe prejardhja.
– Reputacioni i prindërve.
– Trashëgimia monetare dhe pasuritë.
– Fisnikëria dhe personazhet e njohur.
Këto elemente shpjegojnë bazën e pushtetit, përfshirë prejardhjen dhe fuqinë materiale, duke përdorur shenja si veshja, pasuria dhe trashëgimia.
- Pushteti i shumicës
- Pushteti i dijes
Duke theksuar përdorimin e numrit dhe bashkëpunimin për të arritur qëllimet, si dhe rëndësinë e informacionit dhe dijes për të udhëhequr. Shumica organizohet nëpërmjet simboleve të përkatësisë dhe shprehjesh simbolike duke përdorur edhe dijen strategjike për të udhëhequr me efikasitet.
- Pushteti i ndjenjave:
– Ndjenjat si dobësi e pushtetit.
– Pushteti kap njeriun me mallin, besnikërinë, lakminë, frikën, kotësinë, krenarinë.
– Ideali i sundimtarit: kontrolli i ndjenjave vetjake, disiplinë.
– Ndjenjat fisnike: dashuria, siguria, njohja, gëzimi.
– Ndjenjat negative: zemërimi, dëshpërimi, frika, xhelozia.
– Momentet private: mohimi i dashurisë, ofendimi, tërbimi i zemërimit, të qarat, rënkimi, ankimi, fajësimi, pafuqia.
– Përdorimi i ndjenjave në profesion, organizata: qortime, sulme të parëndësishme, por edhe lavdërime, dashuri, shenja besimi; thirrje për mëshirë, besnikëri, nder; mobilizim me frikë.
– Shenjat e pushtetit: unaza e martesës, mjet për të shprehur stimujt seksualë.
- Pushteti i funksionit:
– Forma klasike e pushtetit.
– Pushtetin kanë politikanët, menaxherët, nëpunësit civilë, priftërinjtë, mësuesit, policët, gjyqtarët.
– Dallimi ndërmjet funksionit dhe personit.
– Hierarkitë, eprorët dhe të nënshtruarit.
– Identifikimi personal me pushtetin funksional.
– Shenjat e pushtetit: shenja zyrtare, grada, tituj, uniforma, rroba pune, tabela në dyer, automjete zyrtare.
m. Loreta flet për dy lloje të pushtetit: pushteti i kontakteve dhe pushteti i bindjes. Pushteti i kontakteve vë theks në rëndësinë e njohjeve dhe rrjeteve, ndërsa pushteti i bindjes bazohet në perceptimin e “të vërtetës” dhe shprehjen në sisteme vlerash dhe besime. Shenjat e këtyre pushteteve përfshijnë lidhje personale, simbole fetare dhe vlera universale. Kjo duket si një përcaktim i filozofisë së ekipit të brendshëm sipas F. Schulz von Thun. Mesazhet përqendrohen në ndërtimin e një mjedisi harmonik dhe respektin ndaj njëri-tjetrit. Në këtë kontekst, udhëheqësia vjen nga njohja e vetvetës, edukimi i mëtejshëm është thelbësor, ndërsa asnjëri nuk duhet të ofendojë tjetrin. Në përgjithësi, duket se po flitet për identifikimin e zërave në ekip, dëgjimin e tyre, negociatat, hartimin e opinionit për integrim, hierarkitë, stilin e udhëheqjes dhe komunikimin.
Pika III: Jeta në bashkësi
Oh, sa punë e mirë e gjë e bukur është kur vëllezërit jetojnë së bashku. (Ps 133,1)
Ligjerata e tretë – fokusohet në bukurinë e jetës në bashkësi, nxitjen për të ndjekur shembullin e Krishtit në vetëmohim dhe shërbim altruist në bashkësi. Diskutohet roli i kufijve në marrëdhënie, ku ata përcaktojnë identitetin, përgjegjësinë dhe kontrollin e secilit ndaj tjetrit. Në esencë, kufijtë e shëndetshëm në marrëdhënie përfshijnë respektimin e vetës dhe të tjetrit, njohjen e nevojave të ndryshme të secilit dhe aftësinë për të ndarë dhe kërkuar hapësirë dhe kujdes. Këto kufij mund të ndihmojnë në krijimin e një dinamike të shëndetshme dhe të qëndrueshme në marrëdhëniet ndërmjet individëve. Paraqitet thirrja për vëllezërit dhe motrat të ndjekin shembullin e Jezu Krishtit, duke nënshtruar vullnetin e tyre ndaj Zotit. Kërkohet që në takimet e tyre të kërkojnë Mbretërinë e Zotit dhe drejtësinë e tij, duke nxitur njëri-tjetrin për të ndjekur Rregullën dhe gjurmët e Jezu Krishtit, duke shmangur sundimin dhe zotërimin mbi njëri-tjetrin. Poashtu, theksohet rëndësia e vendosjes së kufijve si një formë e kujdesit dhe shqetësimit për vetën. Kufijtë paraqiten si një aspekt i rëndësishëm për shëndetin mendor dhe emocional, duke shprehur nevojën për të ruajtur një higjienë mendore dhe shmangur kontrollin dhe manipulacionin nga të tjerët. Kufijtë e shëndetshëm shërbejnë për të nxitur autonomi, vendosur pritshmëritë personale në ndërveprim me të tjerët dhe ndihmuar në zhvillimin e ndjenjës së fuqizimit dhe vetëvlerësimit.
Pika IV: Autoriteti dhe dëgjesa bazohen në mishërim
Përmbledhtësisht, jeta rregulltare në ndjekjen e Krishtit sipas Shën Augustinit ka origjinën në Mishërim. Shën Augustini shpreh një lidhje të ngushtë midis Krishtit dhe njerëzimit, duke theksuar mesazhin e Jezusit për mikpritjen dhe shërbimin ndaj të tjerëve, sidomos në kontekstin e gjykimit të fundit. Mikpritja monastike dhe shërbimet e kongregatave aktive kanë gjetur frymëzim në këtë koncept, duke u bazuar në fjalinë kryesore: “Isha i uritur.” Shembulli i Familjes së Shenjtë shprehet në autoritetin e eprorit, i cili nuk kufizohet vetëm në detyrat materiale, por përfshin edhe aspekte të tjera jomateriale të jetës.
Llojet e të dëgjuarit:
- Shkarkimi – Dëgjim normal: Në situata të zakonshme, kur dëgjohet informacion rutinor.
- Dëgjimi i fakteve – Hapja e mendjes: pëlqej të dëgjoj fakte dhe informacion që hapin mendjen time.
- Dëgjim empatik – Hapja e zemrës: do të preferoja të dëgjoja në situata kur nevojitet përmbajtje emocionale dhe kuptim për ndjenjat e tyre.
- Dëgjim kreativ – Hapja e vullnetit: Në kontekste kur është e nevojshme gjetja e zgjidhjeve inovative/ideve të reja.
Pyetjet për thellim janë personale dhe varen nga përvojat dhe preferencat tona. Në cilat situata dëgjoj me ngurrim? Dhe a ka njerëz që do të doja t’i dëgjoja me më shumë vëmendje?
Seminari – Gjakovë
Seminari – Shkodër
Seminari – Cetinje